De gemeente Haarlemmermeer heeft de ambitie om een zwerfafvalvrije gemeente te worden. Naast visie ontwikkeling op beleidsniveau, zijn de bewoners van de vele wijken een belangrijke factor in de duurzaamheid van de oplossing zelf.
Het Natuur en Milieucentrum NMCX vroeg De Reactor een methodiek te ontwikkelen waarmee gaandeweg alle inwoners van de Haarlemmermeer kunnen bijdragen aan hun eigen zwerfafvalvrije gemeente. We werken altijd vanuit de eindgebruiker, betrekken hem vroeg in elk proces en werken vanuit sterke, gevarieerde disciplines. Die combinatie maakte De Reactor de juiste partij voor deze vraag.
Klein beginnen levert snel resultaat op. We startten dan ook in één wijk: Graan voor Visch. Een uitbreidingswijk uit de jaren ’70. Omdat dit typisch een vraagstuk is om ter plaatse te onderzoeken en te ontwikkelen, was de bus inspringen een van de eerste dingen die we deden. Tijdens een eerste wijkverkenning brachten we objectieve elementen in kaart (van type woningen tot winkelaanbod en van zwerfafval tot schotelantennes). Door gesprekken met wijkbewoners kwamen we erachter dat werkelijk iedereen in de wijk ideeën heeft over het zwerfafval.
Participatie is geen toverwoord waarbij iedereen spontaan begint mee te doen. Meedoen kan al op idee-niveau. We besloten dit niveau aan te grijpen om samen met de bewoners te ontdekken welke rol zij in hun zwerfafvalvrije wijk wilden en konden aannemen. We ontwikkelden de campagne ‘Graan voor Visch Zwerfafvalvrij’, nauw samenwerkend met de wijkraad, plaatselijke ondernemers, buurtcentrum en moskee. Meer dan 100 oplossingen voor zwerfafval kwamen binnen, door jong en oud, waaruit we samen met de bewoners de beste kozen. Betrokken bewoners werden gekoppeld aan NMCX om het idee vervolgens op eigen kracht, maar met ondersteuning en netwerk, uit te werken.
Onze aanpak en de snelle resultaten gaven aan dat er genoeg grond is om participatie op te laten bloeien. De aanpak, bevindingen en aanbevelingen voor de uitrol en volgende stappen werden door NMCX goed ontvangen. En eerlijk is vals. Er is nog geen sprake van een zwerfafvalvrije gemeente. Daarvoor zijn doorzetting van wat wij zijn opgestart, en duidelijk beleid twee belangrijke vereisten.
Eva Vesseur – als educatie- en participatiedeskundige
Hans Feenstra – als interventieontwikkel psycholoog
Fanny Evers – als projectleider en communicatiestrateeg
Maartje de Sonnavile – als vormgever
Eef Evers – als fotograaf
Oktober 2015 – Februari 2016
Onderzoek, Educatie, Interventie psychologie, Conceptontwikkeling, Co-creatie, Participatie, Vormgeving, Fotografie.
